Bu makale Exchange 2013 Preview versiyonu kullanılarak yazılmıştır. Bu özellikler ve ayarlar ürünün yayınlanmasından sonra değişebilir.
Exchange 2013 Preview 16 Temmuz 2012 tarihinde görücüye çıktı. O günden beri Microsoft Technet üzerindeki bilgiler gün geçtikte artmakta. Microsoft tarafından sunulan bilgileri baz alarak bazı değişiklikler ve ilk izlenimlerimi sizlerle paylaşmak istiyorum.
Exchange Administration Console (EAC)
Exchange 2007 ile hayatımıza giren Exchange Management Console (EMC), Exchange 2013 Preview ile yerini Exchange Administration Console’a bırakıyor. EAC on-premise, hybrid ve online kurulumlar için tek bir web arayüzü sunuyor ve herhangi bir kurulum gerektirmiyor. EAC aracılığı ile Mailbox veya Administrator audit loglara ulaşabileceğiniz gibi messaging tracking işlemlerini de yapabilirsiniz. Ayrıca Public Folderları da EAC üzerinden yönetmeniz mümkün
Resim-1
Resim-2
Mimari Değişiklikleri
Önceki Exchange versiyonlarında özellikle Exchange 2007 yapısında CPU performansı çok önemli ve o dönemde yüksek performans sağlamak için yüksek masraflar yapmak gerekiyordu bu nedenle Microsoft Exchange yapısında farklı sunucu rolleri sunmuştu. Client Access, Hub Transport, Mailbox, Unified Messaging ve Edge Transport. Bu rol yapısı Exchange 2010′a bire bir taşınmıştı. Bu durum geo-affinity (bütün rollerin aynı AD site içerisinde bulunma gereksinimi), session affinity (layer 7 hardware load balancing) ve namespace planlama zorluğu gibi ihtiyaçlara sebep oluyordu.
Bugün ise durum farklı, sunucularda yeteri kadar CPU performansı daha düşük ücretler ile sağlanabiliyor bu nedenle Exchange 2013 preview daha az rol’e ihtiyaç duyuyor. Exchange 2013 Preview’da bulunan rol sayısı sadece 2. Mailbox ve Client Access Server.
Resim-3
Exchange 2013 Preview için gereken tüm bileşenler : Client Access protokolleri, Hub Transport servisi, Mailbox databaseleri ve Unified Messaging artık Mailbox sunucusu üzerinde bulunuyor. Bütün veri işlemleri artık Active Database copy bulunan mailbox sunucusu üzerinde yapılıyor.
Client Access sunucusu ise authentication, redirection ve proxy servislerini sunuyor. Client Acccess sunucusu üzerinde herhangi bir veri tutulmuyor ve HTTP,POP,IMAP,SMTP protokollerini sunuyor. Bu yapı sayesinde Client Access Server ve Mailbox Sunucu versiyon uyumsuzluğunun yol açabileceği problemler ortadan kalkmış oluyor. Hatırlarsanız Exchange 2010 da güncellemeleri öncelikle Client Access sunucumuza yapıyorduk. Exchange 2013 Preview notlarından anlaşılan güncellemeler artık mailbox sunucundan başlanarak yapılacak.
Bütün veri işlemleri Mailbox sunucu üzerinde yapıldığından artık her AD site’da Mailbox Server ve Client Access server bulundurma ihtiyacı ortanda kalkıyor. İsterseniz tek merkezi bir Client Access site yapısı bile kurabilirsiniz. Bu durum ayrıca session affinity içinde geçerli. Client Access sunucusu üzerinde herhangi bir işlem yapılmadığı için Layer 7 yerine ucuz Layer 4 load balancer veya belki de DNS Round robin bile yeterli olabilir.
Exchange 2010 yapısından farklı olarak isim yapılandırma gereksinimleri de değişti. 2010 versiyonunda 8′e kadar çıkabilen isim sayısı Exchange 2013 preview ile sadece 2 isimle karşılanabiliyor. (Legacy ve SMTP hariç). Bir tane kullanıcı protokolleri bir tane de Autodiscover için kayıt oluşturmanız yeterli olacak.
Bütün bu mimari değişiklikler Exchange 2010 ile Exchange 2013 arasında Outlook bağlantıları için çok önemli bir yapısal farka neden oluyor. Exchange 2013 Preview’de RPC ile direk bağlantı desteklenmiyor. Sadece RPC over HTTPS (Outlook Anywhere) bağlantı için kullanılıyor. Bu sayede RPC Client Access servisi CAS üzerinden kaldırıldı. Bu durumda Client Access Array’e de pek gerek kalmıyor. Her site için Client Access Array oluşturmak zorunda değilsiniz.
DAG yapısı Exchange 2010′da olduğu gibi Exchange 2013 Preview içinde devam ediyor ve Windows Clustering kullanıyor.
Exchange 2013 Preview mimari değişikliklerinden bir diğeri de Information Store processlerinin tekrardan C# ile yazılmış olması ve isminin artık Managed Store olması. Managed Store database başına process sunuyor olması sayesinde daha hızlı failover sağlanabiliyor. Managed Store ayrıca Microsoft FAST indexing ile çalışacak şekilde düzenlenmiş durumda. Unutmadan şunu da belirtmekte fayda var database engine olarak ESE kullanılmaya devam ediliyor.
Certificate kullanımı konusunda da birkaç değişiklik var. Mailbox serverlarda bulunan self-signed certificatelar otomatik olarak Client Access serverlar tarafından güvenilir durumda geliyor. Exchange Administration Center bitime yakın olan sertifikalar için uyarılarda bulunuyor.
Mesajlaşma politikaları ve Compliance
Birçok geliştirmeye ek olarak, Exchange 2013 Preview yeni bir özellik olan Data Loss Protection (DLP) ile karşımıza çıkıyor. DLP konusundan bahsetmeden once bazı geliştirmelere bakalım.
- Query veya zaman bazlı veya sonsuza dek olacak şekilde In-Place hold uygulayabilirsiniz. Exchange 2010′da sadece sonsuza dek sürecek şekilde ayarlayabiliyorduk. (Litigation hold)
- In-Place eDiscovery sayesinde Exchange 2013 Preview,Sharepoint 2013 Preview ve Lync 2013 Preview yapılarının hepsinde tek bir yerden arama yapmanız mümkün. Eğer Sharepoint 2013 preview kurmadıysanız Exchange Administration Center üzerinden de bazı alt aramaları yapabilirsiniz. Mailbox export komutlarını kullanmadan eDiscovery üzerinden pst export işlemini yapabilirsiniz.
- OWA üzerinde Personal Tag uygulayabilirsiniz.
- Hem primary hem arşiv mailboxlarını kullanıcılar tek noktadan aratabilir.
- Anahtar kelime istatistikleri kullanıp daha akıllı aramalar yapabilirsiniz.
Data Loss Protection ise Enterprise yapılara Complaince açısından gereksinimleri karşılamak için düşünülmüş bir yapı olarak sunulmuş durumda. DLP yapısı genel olarak DLP politikaları kullanarak kurallar, aksiyonlar ve istisnalar oluşturarak email filtrelemesi yapmamızı sağlıyor. Bu yeni özellik uzun süredir birçok firma tarafından beklenen ve günümüz koşullarında büyük bir ihtiyacı karşılamış oluyor.
Transport Kuralları
DLP için kullanılabilecek kurallara ek olarak bazı yeni durum, aksiyonlar, izleme ve yapısal bazı değişiklikler ile güncellendi. Yeni eklenen durumlardan benim en beğendiği, belirli bir IP aralığından gönderilmiş olan mesajlara aksiyon uygulamak için kullanabileceğiniz “SenderIPRanges”.
Mail Flow değişiklikleri
Transport yapısı neredeyse tam anlamıyla baştan yapılandırılmış durumda. CAS üzerinde Front End Transport Service, Mailbox Server üzerinde Hub Transport Service ve Mailbox Transport Service olarak 3′e bölünmüş durumda.
Resim-4
*Bu konu tamamen ayrı bir makale olarak açıklanacaktır.
Public Folders
Her yeni versiyondan önce “Public Folderlar kalkacak, bu sefer kesin kaldıracaklar” şeklinde yorumlar duyduk ama Exchange 2013 preview ile anladık ki Public Folderların uzun bir süre bir yere gideceği yok.
Exchange 2010 yapısında ki en büyük sıkıntılardan biri Public Folderların Database Availability Group içerisinde yer alamamasıydı. Exchange 2013 Preview ile bu konuda önemli bir değişik oldu ve Public Folderlar artık Public Folder Mailboxes olarak karşımıza çıkıyor. Bu sayede normal bir mailbox database gibi DAG güvenliği altına alınabiliyor. Böylece Public folderlar artık Multi master replication yerine single master replication kullanıyor olacak.
Ek olarak varolan Exchange 2010 public folder yapısını Exchange 2013 preview’e migrate etmek mümkün olacak ancak dokümantasyonda Exchange 2010 SP3 olarak belirtilmiş. Bu durumda yakın zamanda Exchange 2010 SP3 geliyor anlamını da çıkartabiliriz.
Lync ve Sharepoint Entegrasyonu
İlk olarak bu konuda karşımıza çıkan en önemli yenilik, Site Mailbox: Hem Sharepoint 2013 Preview dokümanlarını hem de Exchange email yapısını tek bir arayüz üzerinden kullanmanızı sağlayan yeni bir özellik. Site mailbox Sharepoint site membership, Exchange üzerinde email için shared storage, Sharepoint document site ve yönetim arayüzü sunan bir yapı olarak karşımıza çıkıyor. Takım çalışmaları veya projeler için farklı ve kolay bir çalışma alanı sunuyor.
Lync Server 2013 Preview Exchange 2013 Preview’u kontak merkezi olarak kullanabildiği gibi aynı zamanda arşiv içinde kullanabiliyor.
Daha önce Compliance konusunda belirttiğim In-Place eDiscovery ve Hold aramaları ile tek bir noktadan Sharepoint, Exchange ve Lync verilerini aratabilirsiniz
Oauth authentication mekanızması sayesinde uygulamaları servis veya impersonation kullanarak bağlanmalarına ve servisleri kullanmalarına izin verebilirsiniz.
Outlook Web App
Şu an için OWA Bing Maps, Suggested Appointments ve Action Items gibi uygulamaları eklemenizi ve kullanmanızı sağlıyor. OWA veya Outlook 15 ile eklenen uygulamalar her iki taraftanda kullanılabiliyor olacak.
Resim-5
Bir diğer büyük özellik ise OWA Offline Mode. Evet yanlış okumadınız. Desteklenen browserlarda OWA yı offline olarak kullanmanız artık mümkün. Tabi ki isteğe veya politikalarınıza bağlı olarak bu ayarı değiştirebilirsiniz.
Resim-6
Desteklenen Browser ve İşletim Sistemleri:
| Web browser | Windows XP and Windows Server 2003 | Windows Vista and Windows Server 2008 | Windows 7 | Windows 8 Release Preview |
| Internet Explorer 7 | Good | Not available | Not available | Not available |
| Internet Explorer 8 | Good | Good | Good | Not available |
| Internet Explorer 9 | Not available | Best | Best | Not available |
| Internet Explorer 10 or later | Not available | Not available | Best – plus offline access | Best – plus offline access |
| Firefox 12 or later | Good | Good | Best | Best |
| Safari 5.1 or later | Good – plus offline access | Good – plus offline access | Good – plus offline access | Good – plus offline access |
| Chrome 18 or later | Good – plus offline access | Good – plus offline access | Best – plus offline access | Best – plus offline access |
| Web browser | Mac OX X v10.5 | Mac OX X v10.6 and v10.7 | Linux |
| Firefox 12 or later | Best | Best | Best |
| Safari 5.0.6 | Best – plus offline access | Best – plus offline access | Not available |
| Safari 5.1 or later | Not available | Best – plus offline access | Not available |
| Chrome 18 or later | Best – plus offline access | Best – plus offline access | Best – plus offline access |
| Device | Minimum memory | Application | Support |
| Windows 8 Release Preview tablet | 512 MB | Web browser | Best |
| iOS 5 or later for iPhone | 512 MB | Web browser | Best |
| iOS 5 or later for iPad | 512 MB | Web browser | Best |
| Android 4.0 smartphone or later | 512 MB | Web browser | Best |
| Android 4.0 tablet or later | 512 MB | Web browser | Best |
| All other smartphones and tablets | Not applicable | Web browser | Light |
Unified Messaging
Exchange 2010′un aksine Exchange 2013 Preview da Unified Messaging rolü ayrı bir rol olarak bulunmuyor. Bu rol Mailbox ve Client Access sunucu arasında paylaşılmış durumda. CAS Microsoft Exchange Unified Messaging Call Router servisini, Mailbox Server ise Microsoft Exchange Unified Messaging Servisini bulunduruyor.
IPv6, UCMA 4.0 API teknolojilerini destekliyor. Enhanced Caller ID sunuyor ve karşımıza Speech platformunda birçok geliştirme ile çıkıyor.
Mailbox Replication Service
Exchange 2013 Preview da yeni mailbox taşıma yapısı Mailbox Replication Servisi tarafından yönetiliyor. MRS yapısındaki değişiklikler sayesinde daha fazla sayıda mailbox taşıma işlemi aynı anda yapılabiliyor. Taşıma işlemleri ile ilgili bilgilendirmeler, Otomatik tekrar deneme ve önceliklendirme, taşıma işlemini tamamlamadan önce durdurup kontrol etme özelliği, periodik olarak senkronizasyon ile değişikliklerin taşınması gibi birçok özellikte yine MRS geliştirmeleri sayesinde yeni özellikler olarak karşımıza çıkıyor.
Powershell 3.0
Exchange Management Shell artık WinRM 3.0. kullanıyor.
Benim İzlenimlerim:
Exchange 2013 Preview ile ilgili söylentileri uzun süredir takip eden birisi olarak çok şaşırdığımı söyleyemeyeceğim. Ama açık olarak bu kadar iyi bir tasarım beklemiyordum. Özellikle son kullanıcı deneyiminin çok iyi olacağını düşünüyorum.
Şu anda Exchange 2013 Preview altyapım tam anlamı ile kurulu ve test işlemlerine, yeni özelliklere bakmaya devam ediyorum. Bazı noktalarda çok şaşırdığımı söylemeden geçemeyeceğim. Zaman içerisinde sizlerle de bu konuları paylaşıyor olacağım.
Umarım sizlerde benim kadar Exchange 2013 Preview incelemelerinden zevk alırsınız.
Bu konuyla ilgili sorularınızı cozumpark veya mshowto web sayfalarındaki forum bölümünden sorabilirsiniz.
Son Yorumlar